Thảo luận về Dự án Máy gia tốc mới của Việt Nam tại JINR

Từ ngày 10 đến 20 tháng 9, Viện Liên hiệp Nghiên cứu Hạt nhân (JINR) tổ chức hội thảo về công nghệ gia tốc với sự tham gia của các chuyên gia từ Việt Nam và Nam Phi. Các thành viên tham dự được giới thiệu về cơ sở hạ tầng nghiên cứu của JINR, cũng như các khía cạnh cụ thể liên quan đến cấu trúc và nguyên lý hoạt động của các máy gia tốc hiện đại. Chủ đề chính của cuộc họp là Dự án Máy gia tốc của Việt Nam với sự tham gia của JINR.

Sự kiện này được tổ chức theo sáng kiến của Việt Nam, do Đại diện Toàn quyền Việt Nam tại JINR, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam (VAST), Giáo sư Trần Tuấn Anh cùng Viện Năng lượng Nguyên tử Việt Nam (VINATOM) khởi xướng.

Trong tuần đầu tiên của hội thảo đã diễn ra các khóa học chuyên sâu về vật lý gia tốc. Đồng thời, các chuyên gia Việt Nam được tham quan cơ sở nghiên cứu tại JINR. Các chuyên gia từ Phòng thí nghiệm Vật lý Năng lượng cao đã giới thiệu về các loại máy gia tốc khác nhau. Phó Trưởng phòng Máy gia tốc của JINR, ông Anatoly Sidorin, đã có những bài giảng về lý thuyết công nghệ gia tốc. Trợ lý Giám đốc Triển khai Dự án Cơ sở hạ tầng, ông Sergey Kostromin, đã trình bày về cấu trúc chính của máy gia tốc cyclotron hiện đại và các lĩnh vực ứng dụng. Các nghiên cứu viên từ Phòng thí nghiệm Phản ứng Hạt nhânPhòng thí nghiệm Các Vấn đề Hạt nhân đã chia sẻ thông tin về công nghệ sản xuất đồng vị phóng xạ, cũng như các nghiên cứu trong lĩnh vực y học bức xạ và xạ trị ion.

Trong tuần làm việc thứ hai, các chuyên gia từ Việt Nam và Nam Phi đã tìm hiểu về cơ sở hạ tầng và nguyên lý sử dụng các thiết bị nghiên cứu của JINR, bao gồm tổ hợp gia tốc NICA, đặc biệt là detector MPD và nhà máy sản xuất nam châm siêu dẫn. Các nhà khoa học của Việt Nam cũng đã có cơ hội tham quan Nhà máy sản xuất nguyên tố siêu nặng tại JINR và khu thí nghiệm của Lò phản ứng Nghiên cứu IBR-2 tại Phòng thí nghiệm Vật lý Neutron. Ngoài ra, các nghiên cứu viên Việt Nam còn được giới thiệu về các thiết bị quan trọng trên lò IBR-2 như phổ kế tán xạ neutron góc nhỏ YuMO và hệ thống vận chuyển khí nén REGATA. Tại Phòng thí nghiệm Công nghệ Thông tin, đoàn đã tìm hiểu về Hệ thống Thông tin và Tính toán Đa chức năng (MICC). Cuối cùng, tại Nhà văn hóa “Mir” đã diễn ra buổi tham quan triển lãm tương tác “Các cơ sở nghiên cứu chính của JINR”.

Ngoài ra, Phòng thí nghiệm Vật lý Lý thuyết và Phòng thí nghiệm Các vấn đề hạt nhân đã tổ chức các bài giảng về vật lý lý thuyết và các dự án về vật lý neutrino. Bên cạnh đó, Trung tâm Giáo dục JINR chia sẻ về các chương trình giáo giục và kinh nghiệm tổ chức thực tập cho các chuyên gia trẻ đến từ các quốc gia thành viên của JINR.

Vào ngày 20 tháng 9, hội nghị bàn tròn tổng kết về Hội thảo công nghệ gia tốc được tổ chức. Giám đốc Trung tâm Giáo dục và Khoa học, Dmitry Kamanin, đã nhấn mạnh sự hợp tác khoa học lâu dài và hiệu quả giữa Viện với Việt Nam và Nam Phi, và sự quan tâm chung trong phát triển công nghệ gia tốc. Đồng thời, Phó chủ tịch JINR, Viện sĩ Boris Sharkov cũng khẳng định vai trò của JINR trong việc phát triển dự án máy gia tốc tại Việt Nam.
Giám đốc Trung tâm Vật lý Hạt nhân tại VINATOM, Tiến sĩ Lê Xuân Chung, đã cảm ơn JINR về cơ hội thảo luận về một dự án khoa học quan trọng đối với đất nước. Ông đã chỉ ra một số lĩnh vực ứng dụng chính của thiết bị trong tương lai, bao gồm:
  • Nghiên cứu và thí nghiệm vật lý cơ bản
  • Công nghiệp
  • Y tế
  • Môi trường
  • Hệ thống chiếu xạ
Việt Nam mong nhận được sự hỗ trợ từ JINR và các đối tác trong việc đào tạo các chuyên gia chất lượng cao cho việc phát triển chương trình khoa học tương lai và đồng hành lâu dài với dự án trong tất cả các giai đoạn phát triển. Ngoài công nghệ gia tốc, còn có những lĩnh vực khác mà JINR có thể chia sẻ kinh nghiệm quý giá với các nhà khoa học Việt Nam như: nguồn ion, quang học chùm tia, hệ thống chẩn đoán và điều khiển, hệ thống thu thập dữ liệu (DAQ). Trong hai năm tới, sẽ có một số cuộc họp làm việc diễn ra tại Việt Nam và JINR để thảo luận về tiến độ dự án.

Các đại diện của Cộng hòa Nam Phi đã bày tỏ sự quan tâm đến dự án tổ hợp gia tốc Việt Nam và sẵn sàng hỗ trợ trong việc thực hiện. Phó Giám đốc Trung tâm gia tốc quốc gia iThemba LABS, Rudolf Nkodu, đã mời các nhà khoa học Việt Nam tham gia Hội thảo Quốc tế lần thứ hai về hạt nhân lạ tại châu Phi (IASEN-2024), được JINR đồng tổ chức.

Phó Giám đốc Kỹ thuật của Phòng Thí nghiệm Phản ứng Hạt nhân JINR, ông Semen Mitrofanov, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thiết lập cơ sở gia tốc nhỏ trong giai đoạn đầu để tiến hành nghiên cứu ban đầu và xây dựng đội ngũ cho dự án. Ông Mikhail Nozdrin, Trưởng bộ phận Gia tốc Tuyến tính của Phòng Thí nghiệm Các Vấn đề Hạt nhân tại JINR, đã chia sẻ về cơ hội đào tạo nhân lực tại JINR, bao gồm việc đào tạo sinh viên và nhà khoa học trẻ.

Tiến sĩ Lê Xuân Chung ghi nhận tiềm năng khoa học của Viện. Ông đánh giá cao bầu không khí khoa học đặc biệt tại Dubna và nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tiếp tục hợp tác đôi bên.

Kết thúc hội thảo bàn tròn, các bên thống nhất cùng nhau đào tạo nhân lực chất lượng cao. Các nhà khoa học và chuyên gia trẻ từ các nước thành viên sẽ có cơ hội thực tập tại JINR để trau dồi kỹ năng thực hành trong vận hành, xây dựng và lắp đặt các hệ thống kỹ thuật. Những buổi thực tập đầu tiên cho các chuyên gia Việt Nam đã được lên kế hoạch tại Phòng thí nghiệm Vật Lý Neutron và Phòng thí nghiệm Các Vấn đề Hạt nhân. JINR khẳng định sẵn sàng tham gia tích cực vào việc phát triển các dự án và sáng kiến hợp tác mới, qua đó thúc đẩy sự phát triển hợp tác quốc tế trong lĩnh vực vật lý gia tốc và chuẩn bị cho các thế hệ nhà khoa học tương lai.
Nguồn: trang web chính thức của Viện Liên hiệp Nghiên cứu Hạt nhân Dubna